Smart ForFour (2004 - 2006)

Evenals bij de vorige modellen, heeft Smart een uitgekiende marketing campagne opgezet voor het nieuwe model. Dat is niet zo vreemd, want Smart heeft een ijzersterk imago opgebouwd dat niet alleen op de rijeigenschappen is gebaseerd. Als gevolg hiervan wil menig bedrijf graag worden geassocieerd met het hippe en vernieuwende Smart, door de auto's vol stickers te plakken. Ook dit keer heeft de marketing gewerkt, want tijdens de proefrit bleek dat vrijwel iedereen onmiddellijk wist dat dit de nieuwe Smart is.

Uiterlijk

Dat is natuurlijk ook te danken aan het opvallende uiterlijk. Evenals bij de andere Smarts is de "Tridon"-veiligheidskooi aan de buitenzijde zichtbaar. Deze sterke constructie is in een andere kleur uitgevoerd dan het overige plaatwerk, waardoor de ForFour nog opvallender wordt. Het "plaatwerk" (een betere vertaling voor "body panels" is welkom) is eenvoudig en relatief goedkoop te verwisselen om de kleur van de auto aan te passen als die niet meer bevalt.

In de (met de hand verstelbare) buitenspiegels zijn extra knipperlichten opgenomen, waarin de hand van moederbedrijf Mercedes-Benz zichtbaar is. Verder krijgt de speelse en moderne vormgeving louter complimenten tijdens de vele (foto)stops. Smart is er ook met de ForFour in geslaagd een onderscheidend en aantrekkelijk model neer te zetten.

Voorin

Ook het interieur is onmiskenbaar Smart. Het dashboard is niet van kunststof, maar is bekleed met dezelfde stof als de stoelen. De vormgeving van het dashboard wijkt duidelijk af van die van de massa. Het heeft een bolle vorm waarmee het los lijkt te komen van de voorruit, bovendien zijn de klokken er los bovenop geplaatst. De flinke ruimte tot de voorruit geeft samen met het glazen dak van de hier gereden "Passion"-uitvoering een ruimtelijk gevoel.

Toch stopt de vergelijking met de Smart ForTwo hier, want de nieuwkomer is volgens een woordvoerder van Smart bedoeld als massaproduct en daarom minder vooruitstrevend van opzet. Zo is het niet mogelijk de meters (snelheidsmeter, toerenteller, klok) zelf te plaatsen, te draaien of in te delen. Wel kan de middenconsole naar eigen inzicht worden ingedeeld, alhoewel dit minder ver gaat dan bij de ForTwo. Het contactslot is niet tussen de voorstoelen geplaatst (verminderd risico op knie-letsel), maar in de stuurkolom.

Het is even zoeken naar de ideale zitpositie omdat de scharnier van de rugleuning ongebruikelijk hoog is geplaatst. Dat beïnvloedt de hele zit, maar uiteindelijk zou de ForFour zelfs opvallen door de prettige stoelen op de lange afstand (die met grote regelmaat zijn afgelegd).

Achterin

Veel interessanter dan de ruimte voorin, is natuurlijk de ruimte achterin; dat is wat de Smart ForFour onderscheidt van de andere modellen. De ForFour is altijd uitgevoerd als 5-deurs, dus de instap achterin is eenvoudig. De achterbank staat op rails en is daarom verschuifbaar over 15 cm. Zowel in de bagageruimte als onder de achterbank is een hendel te vinden om de achterbank te verstellen, uitstappen en omlopen is dus nooit nodig. In de achterste stand betekent dat meer beenruimte, in de voorste stand meer bagageruimte (totaal 330 liter).

Wanneer voor maximale beenruimte is gekozen, biedt de ForFour ook achterin voldoende ruimte voor volwassenen. Dit blijft echter een compacte auto en geen middenklasser, dus de hoeveelheid ruimte blijft bij "voldoende". De hoofdruimte achterin is voor langere passagiers gering. De hoofdsteunen zijn voldoende te verstellen om ook achterin aan lange inzittenden de nodige veiligheid en comfort te bieden.

Ook de bagageruimte is die van een kleine auto. Er is meer dan voldoende plek voor de wekelijkse boodschappen, maar wie op vakantie gaat met vier personen zal licht bepakt op reis moeten gaan. Overigens ontbreekt een hoedenplank, waardoor de bagage altijd in het zicht ligt. Als maker van stadsauto's zou juist Smart beter moeten weten.

De achterbank kan eenvoudig worden opgeklapt, waarna een flinke (910 liter) maar onregelmatig gevormde ruimte overblijft. Bovendien maakt de hoge tildrempel het laden van zware stukken iets lastiger.

Rijeigenschappen

Bij de Smart ForTwo en Smart Roadster worden de rijeigenschappen voor het grootste deel bepaald door de omvang van de auto. Omdat de ForFour juist een heel gebruikelijke omvang heeft, zijn de rijeigenschappen ook heel "gebruikelijk". In tegenstelling tot de andere Smarts is de motor van de ForFour voorin te vinden en drijft die motor de voorwielen aan. Daarmee kiest Smart voor de ForFour opnieuw voor de meest gangbare oplossing.

Toch rijdt de ForFour wel degelijk beter dan gemiddeld. De auto nodigt uit tot het betere gooi-en-smijt werk. De grenzen liggen ver en zelfs in de stromende regen is de grip zo goed dat het standaard gemonteerde ESP en andere veiligheidsvoorzieningen nauwelijks in actie komen. De ForFour is voorzien van schijfremmen rondom en remt daarom zeer goed voor een auto in dit segment, waar meestal wordt gekozen voor schijfremmen voor en trommels achter. Met de actieve veiligheid (= ongeluk voorkomen) zit het dus wel goed bij deze ForFour.

Motor

Zoals genoemd is de krachtbron in het vooronder te vinden en daarom is Smart niet gedwongen dezelfde kleine motor te gebruiken als voor de andere modellen, waar simpelweg geen ruimte is voor een grotere motor. Daarbij is de ForFour groter en zwaarder en dat vereist een grotere motor. De koper heeft de keuze tussen een 1.1, 1.3 en 1.5-liter benzinemotor. Alleen de eerste is, net zoals bij de andere Smarts, een zeer zuinige driecilinder. De andere motoren hebben -heel gewoontjes- vier cilinders; dat loopt wat mooier maar is in de regel minder zuinig. Dieselmotoren volgen later.

Alle motoren kunnen worden gekoppeld aan Smart's eigen "Soft Touch" automatische 6-versnellingsbak. Standaard wordt de ForFour geleverd met een conventionele handgeschakelde 5-versnellingsbak. De testauto is voorzien van de 95 pk sterke 1.3-liter motor en handgeschakelde versnellingsbak. Daarmee komt de ForFour prima mee met het verkeer en is ook vlot inhalen geen enkel probleem. Aanvankelijk liep de motor nogal rauw en dat doet gevoelsmatig afbreuk aan het comfort. Naarmate meer met de testauto werd gereden, liep de motor steeds rustiger en stiller terwijl het levendige weggedrag bleef.

Conclusie

Een volle week en ruim 1.000 km rijden levert gemengde gevoelens op over de Smart ForFour. Deze Smart kan dan gedeeld worden met anderen, maar de auto is maar half zo "smart" als de andere modellen. De vernieuwingsdrang en het eigenwijze karakter van de Smart ForTwo en Smart Roadster zijn ver te zoeken bij deze ForFour.

De andere Smarts zijn zo vooruitstrevend en zo uitzonderlijk goed, dat de Smart ForFour op veel gebieden uit de toon valt. Het basisontwerp en de techniek van de ForFour zijn heel gewoontjes. Ook de rijeigenschappen, de ruimte en de uitrusting zijn slechts "goed", terwijl het bij de andere modellen wanhopig zoeken is naar nieuwe superlatieven. Het zijn uiteindelijk het veiligheidsniveau, de vormgeving en het imago waardoor de Smart ForFour zich van de massa weet te onderscheiden.